Historia Kostrzyna

Podczas II wojny światowej, do trzeciej dekady stycznia 1945 roku, mieszkańcy miasta prowadzili normalne życie, nie myśląc o konsekwencjach zbliżania się frontu. Walki o Kostrzyn trwały wiele tygodni. Bezpośrednio po wyzwoleniu miasta utworzono tutaj komendanturę wojenną, podlegającą dowództwu 1 Frontu Białoruskiego. 

Miasto stało się ważnym punktem zaplecza frontu. Jednolity przyczółek kostrzyński na lewym brzegu Odry był jednym z miejsc, z których w dniu 16 kwietnia 1945 roku ruszyło ostatnie natarcie sił radzieckich. Celem operacji było przełamanie nieprzyjacielskiej linii obronnej i otoczenie, a następnie zdobycie szturmem Berlina. 

W wyniku długotrwałych i zaciekłych walk o miasto i twierdzę Kostrzyn uległ niemal całkowitemu zniszczeniu, którego stopień oszacowano później na 95%. 

Poprzez ustalenia poczdamskie Odra, stając się rzeką graniczną między dwoma państwami, rozdzieliła także miasto. Dawne Przedmieście Długie i Kietz zostały poza jego granicami, na terenie radzieckiej strefy okupacyjnej. Postanowienia poczdamskie nie ominęły również ludności. Konsekwencją zmiany granic Polski stały sie przemieszczenia ludności polskiej ze wschodu na zachód, a niemieckiej za Odrę. Z czynnych przed 1939 rokiem 32 zakładów produkcyjnych ani jeden nie zachował się w stanie zdatnym do uruchomienia.