Twierdza Kostrzyn
Powstała w postaci ziemnych obwałowań w latach 1537-68 z woli Jana Hohenzollerna. Kolejny etap rozbudowy twierdzy realizowany był przez dwu włoskich budowniczych - Francesco Chiaramella z Roch Guerrini-Linari. Była ta twierdza po jej ukończeniu w 1590 rok jedną z najznakomitszych dzieł architektury fortyfikacyjnej ówczesnej XVI wiecznej Europy. Tworzyło ją sześć bastionów: Król, Królowa, Księżniczka, Filip - bastiony narożne i Książę, Brandenburgia - bastiony pośrednie.
Przez wieki twierdza stawiała czoło kolejnym niszczycielskim armiom wojen - Trzydziestoletniej (1618-48), Siedmioletniej (1753-1760) i Napoleońskich (1806-1814). Nawet w czasach pokoju twierdza była świadkiem dramatycznych wydarzeń. Od 4.09.1730 r więziono tu przez niemal dwa lata z rozkazu króla Prus Fryderyka Wilhelma I jego własnego syna - przyszłego Fryderyka II Wielkiego. Osadzony został on tu za podjęcie próby ucieczki z kraju. Powodem była tyrania ojca. Pomagający mu w tym przedsięwzięciu przyjaciel młodości Hans Hermann von Katte został ścięty w obecności Fryderyka w dniu 6.11.1730 obok kancelarii na terenie fortu Brandenburgia.
W 1860 roku rozpoczyna się kolejny etap rozbudowy twierdzy, której przybyły nowe elementy architektury obronnej w postaci lunet i wartowni kontrolujących szlaki drogowe, wodne i nowo powstałe kolejowe. Po zakończeniu w 1870 roku wojny z Francją i uzyskaniu wysokiej kontrybucji zapada decyzja o dalszej rozbudowy twierdzy i budowie fortów osłonowych.
Po raz pierwszy twierdza zostaje zdobyta przez wojska napoleońskie w 1806 roku. Obecny zaś stan całkowitych ruin (95% zniszczeń) warownia zawdzięcza niespełna dwumiesięcznemu oblężeniu w 1945 r w wyniku, którego została zdobyta przez Armię Czerwoną.
Do dziś przetrwały mury obronne, Brama Berlińska, Brama Chyżańska, dwa raweliny, trzy bastiony, fosy wewnętrzne oraz ruiny budynków, w tym zamku. Dobrze zachował się też układ ulic i fundamentów budynków.
Forty osłonowe twierdzy Kostrzyn
Ciągle niemal nieznane turyście są forty osłonowe twierdzy Kostrzyn. Powstały w końcu XIX wieku jako obiekty mające za cel dostosowanie obronności kostrzyńskiej twierdzy do wymogów ówcześnie stosowanej techniki wojennej.
Zrealizowano budowę czterech takich fortów wokół miasta i twierdzy Kostrzyn; Sarbinowo(1883-87), Czarnów(1887-90), Żabice(1887-90) i Gorgast(1883-89). Posiadały one różną wielkość: Sarbinowo 11,19 ha, Gorgast 3,33 ha, Żabice 4,50 ha, Czarnów 10,34 ha.
Do dziś na obszarze samych fortów i na ich przedpolach można odszukać kamienie z wykutymi literami "F.G" (Festungsgelande) teren twierdzy i "FR" (Festungsrayon) - rejon twierdzy.
Forty zbudowano z cegieł, posiadały one także wały ziemne dla artylerii i dolne dla piechoty. Aż do czasów I Wojny Światowej oświetlano je za pomocą lamp naftowych a przewidywano komunikowanie się ze światem w wypadku okrążenia za pomocą gołębi.
Ideą naczelną budowy takich fortów było założenie, że powstawały będą one w zasięgu chroniącej je artylerii twierdzy głównej a jednocześnie uniemożliwiały będą one podciągnięcie artylerii wroga na taką odległość by bezkarnie ostrzeliwać samą twierdzę. Rozwój techniki militarnej nastąpił jednak tak szybko, że straciły one właściwie swój strategiczny cel zanim nastąpiło ich ostateczne oddanie do użytku. Ostateczny cios zadało im wprowadzenie do działań wojennych lotnictwa umożliwiające bombardowanie z powietrza. Wszystkie obiekty posiadały pełne zespoły koszarowe, magazyny broni, warsztaty lazarety, ujęcia wody i fosy (w Gorgast napełnioną wodą ze źródeł artezyjskich). Ostatecznie forty użytkowane były jako obozy jenieckie, szpitale, magazyny i nie odegrały żadnej roli militarnej w żadnej z wojen jakie przetoczyły się przez Europę.
.png)
