Obchody Dnia Sybiraka - 16-17 września

"Jesteśmy by pamiętać" - mówi Prezes Związku Sybiraków – Marian Pezowicz. Ten rok jest dla nas bardzo ważny. To już 75 rocznica napaści ZSRR na Polskę w 1939 roku i 25-lecie powstania naszego Terenowego Koła Związku Sybiraków. Pragniemy przypomnieć o naszych losach i wydarzeniach tamtych dni. Szczególnie młodym ludziom chcemy zaprezentować naszą historię. Kostrzyński Marsz Pamięci Polskiego Sybiru jest organizowany po raz ósmy, aby upamiętnić 75. rocznicę wybuchu II wojny światowej oraz 74. rocznicę masowych deportacji Polaków na Syberię i do Kazachstanu.

„Czy umrzeć nam przyjdzie wśród boju,
czy w tajgach Sybiru nam zgnić,
z trudu naszego i znoju
Polska powstanie, by żyć."
(tekst wyryty w kamieniu na pomniku Nieznanego Sybiraka w Białymstoku)

17 września 1939 o godzinie 4.00 rano wojska sowieckie Frontów Białoruskiego i Ukraińskiego w sile około 1 miliona żołnierzy przekroczyły wschodnie granice Polski realizując ustalenia tajnego protokołu paktu Ribbentrop-Mołotow. Agresja radziecka na Polskę nastąpiła w chwili, gdy toczyła się bitwa nad Bzurą, broniły się Warszawa, Lwów, Modlin oraz Hel, a dowództwo wojsk polskich podejmowało próby organizacji obrony na tzw. przedmościu rumuńskim. Po zakończeniu działań o charakterze militarnym przystąpiono do działań represyjnych w stosunku do ludności kresowej. Na Syberię trafiła ludność przymusowo przesiedlona z ziem polskich w toku operacji deportacyjnych przeprowadzonych w lutym i czerwcu 1940 r. oraz w maju i czerwcu 1941 r. Wedle dyrektyw NKWD deportowani mieli zostać wraz z rodzinami ludzie stanowiący element niepewny i niepożądany na obszarze nowych nabytków terytorialnych ZSRR. Pochodzili oni z różnych warstw społecznych i środowisk.

Główną treść syberyjskiej codzienności stanowiły nieustanna troska o kawałek chleba oraz ciężka, często ponad siły praca. Następne wywózki prowadzone były jeszcze w latach 50-tych, w ten sposób rozprawiano się z żołnierzami AK i ludnością, która nie akceptowała sowieckiej władzy na ziemiach polskich.

Na Syberię zsyłano też uczestników powstań narodowych: kościuszkowskiego, listopadowego, a w końcu styczniowego. Wśród zesłańców przeważały inteligencja i szlachta, które wniosły ogromny wkład w kulturę i cywilizację Syberii, podnosząc poziom gospodarki i kultury zamieszkałych tam Rosjan i wielu innych narodów. Na przełomie XIX i XX stulecia na Syberię zsyłani byli działacze konspiracji niepodległościowej, w tym Józef Piłsudski.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku, po 123 latach niewoli, do kraju zaczęli napływać Polacy z różnych zakątków Rosji: zesłańcy, ale też emigranci zarobkowi, urzędnicy, kolejarze, żołnierze różnych jednostek wojskowych oraz jeńcy wojenni. Środowisko to wkrótce zaczęło się jednoczyć, w wyniku czego w 1928 roku powstał Związek Sybiraków. Jego zadaniem było kultywowanie pamięci o zesłańcach i szerzenie patriotyzmu.

W bieżącym roku przypada również 25. rocznica powstania Koła Związku Sybiraków w Kostrzynie nad Odrą. 17 września 2007 roku uczniowie Zespołu Szkół w Kostrzynie nad Odrą we współpracy ze środowiskiem kostrzyńskich Sybiraków, zorganizowali uroczyste obchody Dnia Sybiraka. Tego dnia wyruszył I Marsz Żywej Pamięci Polskiego Sybiru pod pomnik Sybiraków gdzie odczytano uroczysty Apel Pamięci.

Marsz jest żywą lekcją historii i pamięci dla uczniów wszystkich kostrzyńskich szkół. Mamy nadzieję, że kolejny raz doświadczenia okrutnych zsyłek, cierpień tysięcy Polaków i paraliżującego zesłańców strachu wywołają refleksję u młodzieży. Wszyscy biorąc godny udział w dzisiejszej uroczystości zapewniamy Sybiraków o tym, że pamiętamy... i przekażemy zdobytą dzisiaj wiedzę następnym pokoleniom.

Program obchodów Dnia Sybiraka 16-17 IX 2014 r.

Dnia 16 września 2014 r. o godz. 18:00 w kościele p.w. MB Rokitniańskiej ul. Jana Pawła II została odprawiona Msza Św. w intencji Sybiraków.

Program uroczystości 17 września 2014 roku w Kostrzynie nad Odrą:
o godz. 11:30 – apel na Placu Wojska Polskiego
o godz. 11:45 – udział gości i młodzieży w Marszu Żywej Pamięci Polskiego Sybiru przemarsz na Cmentarz Komunalny
o godz. 12:00 – Warta Honorowa, Apel Pamięci i złożenie kwiatów i zniczy pod Pomnikiem Ofiar Terroru Stalinowskiego
około godz. 12:30 – zakończenie uroczystości